Cẩm nang đầu tư chứng khoán bỏ túi cho người mới bắt đầu

Nhà đầu tư cần tuân thủ những nguyên tắc trong giao dịch, trang bị cho mình những kiến thức căn bản trong chứng khoán. Đồng thời, bạn cũng cần có chiến lược cụ thể, hạn chế việc giao dịch theo cảm tính. Bài viết sẽ hướng dẫn các bước đầu tư chứng khoán cơ bản cho người mới bắt đầu. Qua đó, hy vọng các nhà đầu tư có thể hạn chế rủi ro, nhận được nhiều hiệu quả nhất có thể từ việc đầu tư.

1. Hiểu được những khái niệm về đầu tư chứng khoán

Bước đầu tiên để có thể chơi chứng khoán, bạn cần nắm rõ về những khái niệm cơ bản liên quan đến lĩnh vực đầu tư này. Nội dung phần này sẽ giải thích rõ các khái niệm bạn cần nắm để có thể chơi chứng khoán hiệu quả hơn nhé.

1.1 Tìm hiểu khái niệm đầu tư chứng khoán

Có nhiều doanh nghiệp được niêm yết trên thị trường và phát hành trái phiếu hoặc cổ phiếu. Việc bạn đầu tư gián tiếp vào các doanh nghiệp này bằng cách mua trái phiếu/cổ phiếu của họ gọi là đầu tư chứng khoán.

Cổ phiếu được dùng để xác nhận quyền sở hữu cổ phần của doanh nghiệp, tổ chức phát hành. Cổ phiếu được xem là một loại chứng khoán và được chia thành hai loại gồm: 

- Cổ phiếu phổ thông, hay còn gọi là cổ phiếu thường: Những ai nắm giữ loại cổ phiếu này có quyền dự họp của công ty, dự đại hội cổ đông. Họ có quyền biểu quyết đối với những vấn đề lớn.

- Cổ phiếu ưu đãi: Người sở hữu sẽ được hưởng một vài đặc quyền hơn so với cổ đông phổ thông, tùy vào loại hình ưu đãi. Hay họ có thể bị hạn chế vài quyền lợi so với người giữ cổ phiếu phổ thông. 

Sau thời gian hoạt động trên thị trường, giá trị cổ phiếu của doanh nghiệp sẽ có sự chênh lệch. Lợi nhuận chính là mức cổ tức mà nhà đầu tư nhận được từ lợi nhuận kinh doanh của doanh nghiệp.

1.2 Có bao nhiêu loại nhà đầu tư chứng khoán?

Các nhà đầu tư nên tìm hiểu thông tin thị trường để ra quyết định kịp thời

Chúng ta có thể phân loại nhà đầu tư theo nhiều cách khác nhau. Trong phạm vi bài viết hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu các loại nhà đầu tư dựa trên phương hướng, mục tiêu, thời gian bỏ ra của mỗi nhà đầu tư chứng khoán.

- Nhà đầu tư thụ động (Passive Investors):

Dạng nhà đầu tư này giảm thiểu mua và bán để tạo chiến lược đầu tư tối đa hóa lợi nhuận. Nhà đầu tư thụ động là những đối tượng đầu tư trung và dài hạn, không muốn suy nghĩ quá, căng thẳng khi tham gia đầu tư. Họ thường không muốn đọc, phân tích báo cáo quá nhiều, không có thời gian theo dõi tin tức hằng ngày,... Nhà đầu tư thụ động có thể dùng những dịch vụ môi giới chứng khoán, tìm người giúp họ theo dõi, phân tích báo cáo, thị trường chứng khoán,...

- Nhà đầu tư chủ động (Active Investors):

Active Investors tin rằng họ có có khả năng lãnh đạo tốt và khi được được nắm quyền đưa ra quyết định, doanh nghiệp có thể cải thiện tình hình kinh doanh. Nhà đầu tư chủ động thường nhắm mục tiêu đến các công ty có tiềm năng tăng trưởng nhưng chi phí hoạt động quá cao, tình hình kinh doanh không tốt. Nguyên nhân cốt yếu của vấn đề này tới từ việc ban lãnh đạo quản lý yếu kém. 

- Con bạc (Players):

Những đối tượng này chủ yếu nhắm mục tiêu kiếm tiền, lợi nhuận nhanh chóng. Tuy nhiên, họ lại thiếu hụt kiến thức về đầu tư chứng khoán. Họ thường thích lướt sóng chứng khoán, mua bán theo đám đông. Họ về cơ bản cũng là những người chơi chứng khoán nhưng dễ bị mất tiền, dễ gặp rủi ro nhất.

- Nhà đầu cơ (Speculators):

Speculators thích mạo hiểm, thách thức và đầu tư gan dạ. Khi dự kiến có sự thay đổi về giá trong tương lai, họ sẵn sàng tiến hành mua bán. Nhà đầu cơ dành thời gian để theo dõi tin tức hằng ngày, tìm kiếm các cổ phiếu. Nhưng họ không dùng thông tin đó để đánh giá, phân tích hoạt động kinh doanh của công ty mà là tìm cơ hội lướt sóng. 

Các nhà đầu cơ muốn kiếm lợi nhuận trong thời gian ngắn từ chênh lệch giá do ảnh hưởng của yếu tố biến động thị trường. Chính vì thế, họ chỉ tập trung vào giá trị mua đi - bán lại của cổ phiếu. Họ quan tâm giá mà người khác sẵn sàng chi trả để mua cổ phiếu chứ không quan tâm mấy tới giá trị công ty.

2. Hướng dẫn đầu tư chứng khoán với các bước đơn giản

Các nhà đầu tư chứng khoán mới bắt đầu tìm hiểu lĩnh vực này có thể thực hiện theo các bước cơ bản bên dưới để bắt đầu “thám hiểm”. Bên cạnh đó, các bạn cũng cần nắm một số nguyên tắc để đầu tư hiệu quả.

2.1 Hướng dẫn đầu tư chứng khoán qua những bước cơ bản

- Bước 1: Đầu tiên, nhà đầu tư cần mở tài khoản chứng khoán.

Đây là bước bắt buộc, quan trọng khi bạn muốn đầu tư chứng khoán. Đây sẽ là nơi lưu giữ cổ phiếu, tiền của bạn. Bạn chỉ có thể thực hiện mua bán/giao dịch cổ phiếu trên thị trường sau khi đăng ký, hoàn thành nạp tiền vào tài khoản.

Nhà đầu tư bắt buộc phải tại tài khoản để có thể giao dịch trên thị trường chứng khoán

- Bước 2: Nhà đầu tư cần nạp tiền vào tài khoản.

Tùy vào tài khoản đăng ký, bạn cần nạp số tiền tối thiểu được yêu cầu. Ví dụ, bạn có thể bắt đầu nạp cho tài khoản với 5 triệu đồng. Sau đó, bạn mua cổ phiếu của Công ty cổ phần chứng khoán TP.HCM. Giá cổ phiếu của công ty này là 44,000 đồng, có mã giao dịch trên sàn chứng khoán HOSE là HCM. 

Sàn HOSE quy định giao dịch theo lô 100, nhà đầu tư sẽ phải mua số lượng cổ phiếu là bội số của 100 như 100, 200, 300, 500, 800, 1000,... mới được khớp lệnh. Vậy, bạn có thể mua được khoảng 100 cổ phiếu HCM với 5 triệu đồng trong tài khoản.

Tương tự, nếu có 15 triệu đồng trong tài khoản, nhà đầu tư có thể mua tầm 300 cổ phiếu HCM trên sàn HOSE.

- Bước 3: Nhà đầu tư tiến hành đặt lệnh mua hay bán cổ phiếu thông qua phần mềm.

Sau khi mở tài khoản và nạp tiền vào đó, nhà đầu tư có thể đăng nhập và tiến hành đặt lệnh mua/bán chứng khoán trong phần mềm giao dịch.

2.2 Một số nguyên tắc cần nắm để đầu tư chứng khoán thêm thành công

Nhà đầu tư cần nghiên cứu thị trường, có kế hoạch cụ thể

Như đã đề cập ở trên, bạn cần có nguyên tắc và chiến lược rõ ràng nếu muốn đầu tư chứng khoán hiệu quả.

- Đầu tư sớm và dài hạn: Việc đầu tư dài hạn khi mới tham gia thị trường chứng khoán sẽ giúp bạn định hình tốt hơn những chiến lược, kế hoạch lâu dài. Bên cạnh đó, đầu tư sớm và dài hạn sẽ giúp bạn đưa rủi ro về mức thấp, có thể kịp thời giải quyết và tiếp tục đầu tư. Ngoài ra, nhà đầu tư cũng có thể rèn luyện tính kiên trì, đảm bảo lợi nhuận bền vững, ổn định trong tương lai.

- Kiên định, có kế hoạch đầu tư và mục tiêu cụ thể: Khi có kế hoạch và mục tiêu, nhà đầu tư cần kiên định hoàn thành, thực hiện tới cùng. Bạn có thể trả lời những câu hỏi bên dưới để hỗ trợ việc thiết lập mục tiêu, xây dựng kế hoạch đầu tư chứng khoán cho mình:

  ⬩ Bạn mong muốn nhận được mức lợi nhuận bao nhiêu khi tham gia thị trường chứng khoán? 

  ⬩ Làm sao để bạn có thể đạt mức lợi nhuận đó? 

  ⬩ Dự kiến trong khoảng bao lâu, bạn sẽ đạt được khoản lợi nhuận mong muốn? 

- Giảm thiểu rủi ro bằng cách đa dạng hóa kênh đầu tư: Cơ hội thường đi kèm rủi ro là điều hết sức bình thường. Tuy nhiên, các nhà đầu tư có thể giảm thiểu rủi ro bằng cách đa dạng hóa đầu tư. Chẳng hạn, tùy vào khả năng tài chính mà bạn có thể phân bổ những khoản tiền vốn một cách phù hợp mà vẫn đảm bảo mang về lợi nhuận cao.

- Chỉ đầu tư vào lĩnh vực hiểu biết và đầu tư có mục tiêu: Chỉ khi đầu tư vào công ty, lĩnh vực có sự am hiểu, bạn mới có thể rút ngắn tốt quá trình đầu tư sinh lời và giảm thiểu rủi ro hiệu quả. Khi hiểu về công ty, lĩnh vực đầu tư, bạn mới có thể ra quyết định chính xác, kịp thời và nhạy bén về thị trường hơn.

Người mới nên đầu tư vào lĩnh vực mình am hiểu

- Tái cân bằng và tái đầu tư: Liên quan chủ yếu đến quá trình mua/bán tiền mã hóa hay những khoản đầu tư khác trong danh mục đầu tư. Quá trình này diễn ra định kỳ và để điều chỉnh lại tỷ trọng tài sản trong đầu tư. Mục đích của nó là giúp giảm thiểu rủi ro, tối ưu hóa lợi nhuận.

- Tránh tâm lý đám đông: Bạn cần nhớ rằng không phải lúc nào đám đông cũng đúng. Nhà đầu tư cần phán đoán, phân tích dựa trên thông tin cụ thể, có cơ sở riêng của bạn. Đừng thiếu chính kiến và chạy theo đám đông khi thiếu hiểu biết, điều này có thể khiến bạn thua lỗ, không thu nhặt được thêm kiến thức đầu tư.

3. Những câu hỏi thường gặp

Bạn có thể theo dõi trên điện thoại thuận tiện các chỉ số chứng khoán

Trong quá trình tìm hiểu, bạn có thể gặp một số câu hỏi về đầu tư chứng khoán. Bài viết sẽ giải đáp một số câu hỏi thường được nhà đầu tư mới thắc mắc.

3.1 Trước khi đầu tư thật, nhà đầu tư cần phải chơi chứng khoán ảo?

Việc chơi chứng khoán ảo hay không tùy thuộc vào nhà đầu tư, và là bước không cần thiết, không bắt buộc. Mặt khác, việc đầu tư sàn chứng khoán thật rất khác sàn ảo. Bạn nên đầu tư tiền vào thị trường thật để thu nhiều kinh nghiệm như cách vận động của giá cả, cách giao dịch, tính toán lời lãi,...

3.2 Chơi chứng khoán có phải là hình thức đánh bạc?

Chứng khoán là hình thức đầu tư được nhà nước tạo điều kiện phát triển, được pháp luật cho phép. Đây có thể nói là một hình thức quản lý tài chính chứ không phải đánh bạc may rủi.

3.3 Có nên đầu tư, giao dịch chứng khoán trên điện thoại?

Việc theo dõi chứng khoán trên điện thoại sẽ hợp lý, thuận tiện khi bạn không ngồi trên máy tính hay laptop. Tuy nhiên, bạn nên tránh đặt lệnh trên điện thoại bởi có thể dễ gặp tình trạng lượng truy cập quá lớn gây quá tải, vụt mất cơ hội đầu tư tốt.

3.4 Nên đầu tư chứng khoán trong ngắn hay dài hạn?

Với các nhà đầu tư mới, đầu tư chứng khoán dài hạn sẽ là lựa chọn phù hợp hơn. Việc đầu tư chứng khoán ngắn hạn thường dành cho những người ưa mạo hiểm, có kinh nghiệm, muốn tăng lợi nhuận nhanh chóng. Nếu không nằm trong những trường hợp này, bạn nên đầu tư kênh chứng khoán dài hạn. Tuy lợi nhuận thấp hơn nhưng rủi ro cũng thấp hơn, bạn sẽ có thời gian thích ứng và rút kinh nghiệm.

4. Ứng dụng ngân hàng của VIB chuyển tiền sàn chứng khoán VnDirect

Nhà đầu tư có thể chuyển, nhận tiền chứng khoán VNDirect thông qua ứng dụng của VIB

Hiện nay, nhiều khách hàng thường chuyển, rút tiền chứng khoán từ Công ty Cổ phần chứng khoán VnDirect (VnDirect). Nắm bắt và nhằm đáp ứng nhu cầu này, công ty chứng khoán VNDirect cùng ngân hàng Quốc tế (VIB) phối hợp cho ra mắt tính năng Chuyển tiền chứng khoán VnDirect mới hoàn toàn. Khách hàng đang dùng dịch vụ ngân hàng số MyVIB có thể chuyển, nhận tiền chứng khoán của VNDirect và tài khoản VIB nhanh chóng, hoàn toàn miễn phí.

Dịch vụ này khắc phục hạn chế về việc tốn phí, rủi ro lỗi gián đoạn khi chuyển khoản liên ngân hàng. Tính năng này của VIB sẽ giúp khách hàng ghi nhận tiền chứng khoán vào tài khoản ngay chỉ với vài thao tác đơn giản. Nhờ đó, việc đầu tư chứng khoán của quý khách hàng sẽ thêm thuận tiện, đảm bảo chuyển, nhận tiền nhanh.

Để sử dụng dịch vụ trên smartphone, khách hàng chỉ cần tải ứng dụng mobile banking MyVIB trên kho ứng dụng Apple Store (iOS) hoặc Google Play (Android). Sau khi đăng nhập vào ứng dụng, bạn chọn Giao dịch, sau đó chọn tính năng Chuyển tiền chứng khoán VnDirect. Kế đó, bạn nhập số tiền, thông tin tài khoản rồi bấm Xác nhận giao dịch. Sau khi xác thực bằng mã OTP, lệnh chuyển tiền của quý khách sẽ hoàn tất.

Ngoài ra, VIB còn cung cấp giải pháp xác thực thông minh đối với các giao dịch trên Mobile Banking. Theo đó, khách hàng chỉ cần nhập mã PIN MyVIB Smart OTP trên app MyVIB, không cần mở phần mềm tạo mã để lấy OTP. Thay vào đó, OTP sẽ được điền vào tự động để thực hiện giao dịch. 

Ưu điểm của giải pháp này là giúp tiết kiệm thời gian, khi đang giao dịch khách hàng không cần di chuyển giữa các app. Đồng thời, khách hàng cũng không cần nhớ mã OTP. 

Bên cạnh đó, VIB còn có chuyển tiền chứng khoán qua HSC và KAFI. Quý khách có thể liên hệ VIB để được tư vấn chi tiết hơn.

Có thể nói, đầu tư chứng khoán là kênh vô cùng tiềm năng, mang lại lợi nhuận tốt đáng cân nhắc. Khi nắm vững được những kiến thức đầu tư chứng khoán, bạn sẽ có thể tự tin hơn trong giao dịch, lựa chọn đúng đắn sản phẩm sinh lợi tối ưu. Hy vọng những thông tin được chia sẻ trong bài viết sẽ hữu ích với các bạn.